Protein vücudumuzun hücresel yapısını oluşturan, enzimlerin çalışmasını sağlayan ve hormon üreten maddedir. Protein, amino asitlerin bir kombinasyonundan oluşur.
Protein hayvansal ve bitkisel kaynaklarda bulunur.
Hayvansal kaynaklar et, tavuk, balık, süt ve yumurtadır. Bitki kaynakları arasında soya, nohut, fasulye, mercimek ve kinoa gibi sebzeler, süt ürünleri, yulaf, tam tahıllı ekmek ve badem gibi kuruyemişler yer alır. Peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri de protein açısından yüksektir.
Protein Nedir?
Protein vücudumuzda yapı taşı olarak kullanılan bir organik madde türüdür. Proteinler, amino asitlerin bir kombinasyonundan oluşur. Amino asitler hücrelerin yapısını oluşturur ve hormonlar, enzimler ve antikorlar gibi önemli biyokimyasal yapıların oluşumunda yer alır. Proteinler vücudumuzun büyümesi ve iyileşmesi için gereklidir ve aynı zamanda enerji sağlarlar. Sağlıklı bir vücut için beslenmemizde yeterli protein tüketimi önemlidir.
Proteinin Faydaları Nelerdir?
- Kas büyümesi ve güçlenmesi: Kas büyümesi ve gücü için gerekli amino asitleri içerir.
- Metabolizmayı hızlandırır: Proteinler metabolizmayı hızlandırır ve vücutta yağ yakımını destekler.
- Kan şekerini dengeler: Kan şekerini dengede tutar ve hormonların dengelenmesine yardımcı olur.
- Bağ dokusunu güçlendirir: Protein kemiklerin, tendonların, bağların ve diğer bağ dokuların yapı taşlarıdır.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir: Proteinler vücutta bağışıklık hücrelerinin üretimini destekler ve vücudu enfeksiyonlara karşı korur.
- Uykuyu Düzenler: Proteinler, melatonin ve serotonin gibi hormonların üretimini teşvik ederek uykuyu düzenler.
- Stresi azaltır: Vücuttaki stres hormonlarını dengelemeye ve stresi azaltmaya yardımcı olur.
- Besin değeri yüksektir: Proteinler vücut için gerekli birçok vitamin, mineral ve diğer besin maddelerini içerir.
Protein Vücutta Ne İşe Yarar?
Protein, vücutta birçok işlevi olan bir mikrobesindir. Özellikle kas dokusu için gereklidir ve vücut hücreleri için yapı malzemesi olarak kullanılır. Ayrıca enzimlerin, hormonların, antikorların ve diğer bileşiklerin yapısını oluşturur. Proteinler ayrıca vücudun su ve elektrolit dengesini koruyan ve vücudun enerji üretimine katılan bileşenler olarak önemlidir. Proteinler ayrıca vücutta yara iyileşmesi, sağlıklı cilt, saç ve tırnaklar için gereklidir. Protein eksikliği vücutta kas kütlesi kaybına, yavaş yara iyileşmesine ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.
Protein Hangi Besinlerde Bulunur?
Protein et, süt ürünleri, yumurta, tahıl, granola, baklagiller ve bitki kaynaklarında bulunur. Örneğin, ette çok fazla protein varken sebzelerde daha az bulunur. Tavuk, somon, tofu, fasulye, nohut, mercimek gibi yiyecekler de protein içerir.
Protein Çeşitleri Nelerdir?
- Kazein: Sütte bulunan en yaygın protein türüdür. Süt, yoğurt ve peynir gibi süt ürünlerinde bulunur.
- Hemoglobin: kan hücrelerinde bulunan bir protein türü. Bu, kanın oksijen taşımasını sağlar.
- Kollajen: sağlıklı cilt, kemik ve eklemler sağlar. Et, balık ve süt ürünlerinde bulunur.
- Elastin: Cilde esneklik verir. Et ve süt ürünlerinde bulunur.
- Keratin: sağlıklı saç ve tırnaklar sağlar. Et, balık ve süt ürünlerinde bulunur.
- Miyozin ve aktin: kas hareketini sağlar. Et, balık, tavuk ve süt ürünlerinde bulunur.
- Albumin: yumurta, süt ve ette bulunan bir protein türü. Kan dolaşımını hızlandırır ve vücudun su dengesini korur.
- Gluten: buğday, arpa ve yulaf gibi tahıllarda bulunan bir protein türü. Unlu mamüller ve ekmek gibi gıdalarda kullanılır.
- Soya proteini: Soya fasulyesi, tofu ve tempeh gibi soya ürünlerinde bulunur. Genellikle vejetaryen ve vegan diyetlerinde kullanılır.
- Bezelye proteini: Bezelye, nohut ve mercimek gibi baklagillerde, özellikle bezelye tohumlarında bulunur. Genellikle vegan ve vejeteryan diyetlerinde kullanılır.
En Çok Protein Hangi Gıdalarda Var?
En çok protein içeren besinler:
- Et (özellikle kırmızı et, tavuk, hindi, somon)
- Süt ve süt ürünleri (yoğurt, peynir)
- Yumurta
- Deniz ürünleri (ıstakoz, karides, istiridye)
- Fasulye, mercimek
- ve diğer ürünler (tofu) , tempeh)
- Bitkisel protein kaynakları (kinoa, amaranth, chia tohumları)
- Tam buğday ekmeği ve makarna.
Protein Fazla Tüketilirse Ne Olur?
Çok fazla protein tüketerek vücudun ihtiyaç duymadığı yerlerde yağ olarak depolanabilir. Ayrıca böbrekleri esnetip çalıştırabilir. Çok fazla protein de diyetteki diğer besinlerin yetersiz alınmasına neden olabilir ve dengeli beslenmeyi bozabilir. Bu nedenle protein ihtiyacını doğru hesaplamak ve dengeli beslenmek önemlidir.
Protein Günlük Ne Kadar Tüketilmeli?
Protein günlük tüketim ihtiyacı kişinin yaşı, cinsiyeti, vücut ağırlığı ve aktivite düzeyi gibi faktörlere göre değişebilir. Ancak genel olarak yetişkin bir kişi için günlük protein ihtiyacı 0.8 gram/kilogram vücut ağırlığı olarak kabul edilir. Örneğin, 70 kilogram ağırlığında bir yetişkin için günlük protein ihtiyacı 56 gram olacaktır.